Lucas Zeise: Ruble’nin başına gelenler
Ruble düşüyor. Rusya’da enflasyon doludizgin. Bu nedenle Rus Merkez Bankası faiz oranlarını hızlı bir şekilde yükseltiyor. Bunlar, savaştaki düşmanın nihayet dize gelmekte olan ekonomisi hakkında basında ve televizyonlarda yer alan, o karşıtının uğradığı zarardan duyulan sevinçle oluşturulmuş manşetlerden sadece birkaçı. Ancak bu haberler çok da yanlış değil. Gerçekten de Rusya Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiullina 25 Ekim’de temel faiz oranını iki tam puanlık bir artışla yüzde 21’e yükseltti.
Nabiullina’nın bu konudaki yorumları, örneğin Almanya’da para politikasından sorumlu olduğu dönemde Alman Bundesbank’taki para politikası şahinlerinin yorumlarını andırıyor. Rusya Merkez Bankası Başkanı’na göre, Rus ekonomisi aşırı ısınmakta, kredi arzı kontrolden çıkmakta ve “enflasyon beklentileri” de çok yüksek durmaktadır. Böyle bakıyor. Ölçülen gerçek enflasyon bu yılın yaz aylarında yüzde 9.1’e yükselmiş ve ekim ayında hafif bir düşüşle yüzde 8.5’e gerilemişti. Nabiullina, aşırı ısınan savaş ekonomisini rekor düzeyde yüksek faiz oranlarıyla durdurmakta kararlı olduğunu gösterdi.
Ancak, Rusya Merkez Bankası aralık ayında yapılacak bir sonraki toplantısında faiz oranlarını daha da artırsa bile bunu başaramayacaktır. Hammadde ihracatından gelen parayla dolup taşan bir ekonomide kilit faiz oranı belirleyici bir rol oynamaz. Yüksek enflasyona sahip bir ülkenin para biriminin önde gelen dış ticaret partnerlerinin para birimleri karşısında düşmesi beklenebilir. Ancak Rus Rublesi geçen aylarda, hükümeti şu anda enflasyonun yılda yüzde 1’in altında ve çok düşük olmasından şikâyet eden Çin Renminbi Yuanı karşısında iyi dayandı. Renminbi Yuan, ABD Doları’na endekslenmiş durumda.
ABD Hazine Bakanlığı 21 Kasım’da aralarında ülkenin en büyük üçüncü bankası konumundaki Gazprom Bank’ın da bulunduğu 50 Rus bankasına yaptırım uygulayınca durum aniden değişti. Şubat 2022’de Gazprom Bank, Batılı ekonomi savaşçıları tarafından, o dönemde hâlâ ihtiyaç duyulan petrol ve gaz ödemelerini güvenceye almak amacıyla uluslararası ödeme ağı SWIFT’ten çıkarılma kararından açıkça muaf tutulmuştu.
Yakında görevden ayrılacak olan Janet Yellen yönetimindeki Hazine Bakanlığı yaptırım kararı için G7 anlaşmasını gerekçe gösterdi. AB’de bu karar, Ukrayna üzerinden geçen boru hattıyla petrol ve doğalgaz almaya devam eden Macaristan ve Slovakya’nın yanı sıra NATO üyesi Türkiye’yi de etkiliyor.
Görevden ayrılan Biden hükümetinin yaptırım uygulama kararı, Rusya’da hâlâ Batı parasına ihtiyaç duyanlar arasında panik atak yarattı. Ruble hızla değer kaybetti. Buna göre, ABD Doları 100 rublenin üzerine çıktı ve çarşamba günü neredeyse 110 ruble seviyesine ulaştı ki, bu da kabaca NATO ve AB’nin Rus devletine karşı ekonomik savaş açmaya karar verdiği 2022 yılındaki panik atak seviyesine denk geliyor. Rusya Merkez Bankası, perşembe günü döviz alımını -geçici olarak- durdurarak rubleye istikrar kazandırdı.
Rus hükümeti kendi para biriminin düşüşüne ihtiyatlı bir şekilde sevinirken (çünkü bu düşüş ihracatı canlandırarak devlet gelirlerini artıracaktır), Rus Merkez Bankası enflasyonu kontrol altına almak için ABD Doları, Avro ve Renminbi Yuan’ın yükselişini sınırlamakla iyi yapıyor. Mali açıdan yarı korunan bir ülkede döviz durumunu kontrol altında tutuyor.
(KAYNAK: Junge Welt, 30 Kasım 2024)
